Fictief verhaal Achter de schermen van een phishingaanval op een bouwbedrijf (MKB)

Een zonnige ochtend begint bij het bouwbedrijf met het klikken van een van de medewerkers op een e-mail die lijkt afkomstig te zijn van een leverancier. De e-mail beweert dringende informatie te bevatten over een lopend project. De medewerker, die midden in een belangrijk project zit, klikt zonder na te denken op de bijlage en opent het document.

De eerste fase van de aanval

Wat de medewerker niet weet, is dat deze e-mail een goed geënsceneerde phishingaanval is. Zodra het geïnfecteerde bestand wordt geopend, begint malware onopgemerkt zijn weg te vinden door het bedrijfsnetwerk. Het virus begint met het stelen van inloggegevens van de medewerker en zoekt naar gevoelige gegevens op de lokale machine.

Na enkele uren lijkt het virus genoeg informatie te hebben verzameld over de systemen en netwerkstructuur van het bouwbedrijf. Het vindt een onbeveiligde back-upserver die gevoelige projectgegevens bevat, waaronder bouwplannen, financiële informatie en klantinformatie.

Het wachten op het juiste moment

De cybercrimineel achter deze aanval wacht geduldig af en houdt het bedrijf enkele weken in de gaten. Tijdens deze periode verzamelt de crimineel steeds meer gegevens over de werkwijze van het bouwbedrijf en ontdekt hij dat er binnenkort een grootschalig project van start gaat dat van cruciaal belang is voor de reputatie en omzet van het bedrijf.

Na het wachten tot het kwetsbaarste moment, net voordat het bouwbedrijf aan het nieuwe project begint, gaat de cybercrimineel over tot de volgende fase van de aanval. Alle bestanden op de back-upserver worden versleuteld, waardoor ze ontoegankelijk worden voor de medewerkers. Een dreigend bericht wordt weergegeven op alle getroffen computers, en de medewerkers ontdekken dat ze niet meer bij hun projectinformatie kunnen.

Het ontbreken van een voorbereidingsplan

Paniek verspreidt zich snel in het bouwbedrijf, en het management roept onmiddellijk hun interne IT-medewerker op. In tegenstelling tot grotere bedrijven, is er geen duidelijk plan of contact met een externe IT-serviceprovider voor dergelijke noodsituaties. De IT-medewerker is echter beschikbaar en begint meteen te werken om het incident aan te pakken.

Het onderzoek begint en onthult al snel de omvang van de schade. Alle projectinformatie, inclusief bouwplannen en financiële gegevens, zijn ontoegankelijk geworden. De cybercrimineel heeft ook enkele gevoelige persoonlijke gegevens gestolen die tijdens het project werden verzameld.

Het bedrijf realiseert zich dat het moet handelen om de impact op hun klanten en partners te minimaliseren. Ze besluiten om het gevraagde losgeld niet te betalen en schakelen in plaats daarvan een cybersecuritybedrijf in om te proberen de versleutelde gegevens te herstellen en om de gestolen gegevens terug te krijgen.

De situatie wordt echter nog gecompliceerder wanneer enkele van hun klanten klagen over ongebruikelijke e-mails die afkomstig lijken te zijn van het bouwbedrijf. De cybercrimineel heeft de gestolen gegevens gebruikt om misleidende e-mails te versturen en vertrouwelijke informatie openbaar te maken, wat leidt tot verwarring en ontevredenheid bij klanten en partners.

Het bouwbedrijf staat voor een zware uitdaging. Ze moeten niet alleen de gegevens herstellen, maar ook het vertrouwen van hun klanten herwinnen en maatregelen nemen om toekomstige cyberaanvallen te voorkomen. 

Financiële en operationele verliezen

De uiteindelijke schade voor het bouwbedrijf is aanzienlijk en heeft verregaande gevolgen voor hun activiteiten en reputatie. Nadat de cybersecurity-experts er niet in slagen om de versleutelde bestanden volledig te herstellen, moet het bedrijf veel van hun projectinformatie en documenten opnieuw creëren, wat resulteert in aanzienlijke vertragingen en kostenoverschrijdingen voor lopende projecten.

De openbaarmaking van vertrouwelijke gegevens en het verzenden van misleidende e-mails door de cybercrimineel heeft geleid tot ernstige schade aan de relaties met klanten en partners. Het bouwbedrijf verliest enkele belangrijke contracten en moet aanzienlijke inspanningen leveren om het vertrouwen van hun klanten terug te winnen.

Bovendien ondervindt het bedrijf financiële schade door de kosten van het herstelproces, waaronder het inhuren van cybersecurityexperts, juridische kosten en het implementeren van verbeterde beveiligingsmaatregelen. De verloren projectgegevens en de tijd die nodig is om ze te herstellen, zorgen voor aanzienlijke vertragingen in hun zakelijke activiteiten en een enorme afname van de omzet.

De reputatieschade die het bouwbedrijf heeft opgelopen door dit incident heeft ook invloed op hun vermogen om nieuwe projecten te verwerven en klanten te behouden. Ze moeten nu extra inspanningen leveren om aan te tonen dat ze hun cybersecuritybeleid hebben verbeterd en dat ze de gegevens van hun klanten serieus nemen.

Al met al heeft deze cyberaanval het bouwbedrijf niet alleen financiële schade berokkend, maar ook hun reputatie aangetast, wat hun concurrentiepositie in de branche heeft verzwakt. Het dient als een harde les in het belang van cybersecurity en het nemen van proactieve maatregelen om dergelijke aanvallen te voorkomen, aangezien de gevolgen ernstig en langdurig kunnen zijn.

Wat had dit bouwbedrijf kunnen doen:

De volgende maatregelen hadden een grote impact gehad op het verloop van de aanval en had in enkele gevallen de aanval zelfs kunnen voorkomen, andere maatregelen verminderden voornamelijk de impact.

1. Cybersecuritybewustzijnstraining: Het bedrijf had een bewustwordingstraining kunnen geven aan medewerkers om hen te leren hoe ze phishing-e-mails kunnen herkennen en vermijden.

2. E-mailfiltering: Het gebruik van effectieve e-mailfilteringsmaatregelen en/of software had kunnen helpen bij het detecteren van schadelijke e-mails. Deze e-mail had dan kunnen worden geblokkeerd voordat een medewerker erop kon klikken.

3. Up-to-date beveiligingssoftware: Het bedrijf had ervoor kunnen zorgen dat alle computers voorzien waren van actuele antivirus- en anti-malwaresoftware, wat had kunnen helpen bij het identificeren en blokkeren van de malware die de systemen binnendrong.

4. Sterke wachtwoorden en tweestapsverificatie: Het implementeren van beleid voor het gebruik van sterke wachtwoorden en het aanmoedigen van tweestapsverificatie had kunnen voorkomen dat de cybercriminelen toegang kregen tot de systemen.

5. Regelmatige back-ups en offline opslag: Door regelmatige back-ups te maken en deze offline op te slaan, zoals in het voorbeeld van het virus dat bestanden en back-ups versleutelde, had het bedrijf een schone kopie van de gegevens kunnen behouden.

6. Noodplan: Een vooraf opgesteld noodsituatieplan met duidelijke procedures voor hoe te handelen in geval van een cyberaanval had het bedrijf kunnen helpen sneller en efficiënter te reageren, zoals in het voorbeeld waarin het management bij elkaar kwam en contact opnam met een externe IT-serviceprovider.